Heel veel mensen doen iedere dag boter op hun brood. Maar hoe wordt dat gemaakt? Probeer het nu zelf!
Vandaag gaan de kinderen zelf boter maken van (slag)room.
Laat de kinderen de dag van te voren in tweetallen de (slag)room mengen in een mengkom met één eetlepel karnemelk. Dek dit af met een schone theedoek (of een kaasdoek) en sluit af met elastiek of touw. Laat dit 1 dag bij kamertemperatuur fermenteren. Fermenteren is het proces waarbij de melkzuurbacteriën stoffen in de room omzetten waardoor de smaak veranderd. Zet het mengsel 4 uur van tevoren in de koelkast zodat het (boter)vet in de room hard kan worden. Zet de spullen klaar en laat de kinderen hun handen wassen voordat ze aan tafel komen zitten.
Op de boerderij maakten de boerinnen vroeger zelf hun boter en kaas van de melk van hun eigen koeien. Zij karnden de melk tot boter. Nu wordt dat soms nog wel gedaan op kleine schaal, maar de meeste boter die verkocht wordt, wordt nu op grote schaal in een fabriek gemaakt van de melk van de boeren. Maar hoe deden de boerinnen dat vroeger? Heeft iemand een idee? In de bijlage zie je wat plaatjes van de karntonnen waarmee de boerinnen vroeger de boter maakten.
Heeft iemand weleens (te lang) slagroom zelf geklopt? Wat gebeurde er toen? Vandaag gaan we zelf boter maken.
Kijk het filmpje van Klokhuis over boter maken.
Nu rest ons alleen nog onze eigengemaakte producten te proeven. Lekker wat boter op een stukje vers (stok)brood of cracker ( evt. met een snufje zout) en een slokje karnemelk erbij?
Indien je sneller aan de slag wilt, kan je ervoor kiezen om als pedagogisch medewerker zelf de eerste stap te doen wat betreft de karnemelk toevoegen aan de (slag)room en een dag te laten staan waarna je het koelt. Je kunt er uiteraard ook voor kiezen om ook deze eerste stap samen met de kinderen te doen. Door de kinderen zoveel mogelijk bij het proces te betrekken en ook zelf te laten doen, wordt de betrokkenheid verhoogd en leren ze het meest.
Met oudere kinderen kun je bij stap 2 in plaats van mixen de boter in een (plastic) pot doen en de kinderen flink laten schudden. Doe de room en de karnemelk in stap 1 al in een pot met een schone theedoek erover of de deksel losjes op de pot. In plaats van het mixen vraag je de kinderen (om de beurt) de pot goed te schudden (met de deksel uiteraard stevig op de pot). Dit duurt wat langer, maar geeft meer actie.
Laat de kinderen een smaakje geven aan de boter door er bijvoorbeeld kruiden of knoflook aan toe te voegen. Ze kunnen zelf hun eigen smaakjes boter maken.
Verdeel de kinderen in kleine groepjes van 2 tot 4 kinderen. Hoe kleiner het groepje des te meer stappen ze zelf kunnen doen. Als het groepje groter is kan je een groter pak slagroom (500 ml en 2 lepels karnemelk) gebruiken en heb je minder kommen nodig. Laat de kinderen goed hun handen wassen voordat ze aan de slag gaan, zeker bij het kneden van de boter is dat zeer belangrijk. Als de boter goed gewassen is kun je de boter 1 tot 2 weken bewaren in de koelkast.
Voor ongeveer 85 gram boter (per tweetal):
Een aanrecht of tafel om aan te mixen. Het wassen van de boter kun je ook voorzichtig eventueel onder de kraan doen in de keuken. En uiteraard ruimte in de koelkast om de boter en de karnemelk te bewaren en te koelen.
De kinderen leren hoe boter en karnemelk gemaakt wordt en dat karnemelk eigenlijk een restproduct van het boter karnen is.
De kinderen leren woorden zoals karnen en fermenteren terwijl je praat over het proces van boter karnen.
In kleine groepjes moeten ze taken afstemmen en op de beurt wachten.
www.rutgerbakt.nl/basisrecepten/zelf-boter-maken-recept
